به کدام تجهیزات آبیاری قطره ای نیاز دارم؟

راه اندازی یک سیستم آبیاری قطره ای نیاز به تجهیزات گوناگونی دارد. به همین دلیل بسیاری از افراد ممکن است هنگام تهیه ی لوازم، دچار سردرگمی شوند. اگر دقیقا نمی دانید برای راه اندازی یک سیستم آبیاری، به کدام یک از تجهیزات آبیاری قطره ای نیاز دارید اصلا نگران‌ نباشید. در این مقاله قصد داریم به تک تک لوازمی بپردازیم که برای راه اندازی سیستم آبیاری قطره ای به آنها نیاز پیدا خواهید کرد. همچنین سعی کردیم این مقاله به گونه ای نوشته شده باشد که برای باغچه ی حیاط خانه تا یک باغ میوه ی بزرگ کاربردی باشد.

آبیاری قطره ای چیست؟

اولین جرقه های آبیاری قطره ای مربوط به زمان های بسیار قدیم بوده است. وقتی که کشاورزان، کوزه و گلدان های سفالی را پر از آب میکردند تا در زیر خاک و نزدیک به ریشه گیاه دفن کنند. همچنین در بدنه ی این کوزه ها حفره های ریزی ایجاد میکردند تا آب بصورت اندک اندک و در مدت طولانی به ریشه گیاه برسد.

برای اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله "تاریخچه آبیاری قطره ای" را مطالعه کنید.

سیستم آبیاری قطره ای بعنوان یکی از پر بازده ترین و پیشرفته ترین سیستم های آبیاری در دنیا شناخته می شود. تا امروز کشور های پیشرفته ی دنیا برای افزایش راندمان آبیاری و کشاورزی تلاش کرده اند تا وسعت اراضی تحت آبیاری های نوین را افزایش دهند. آبیاری قطره ای علاوه بر کاهش مصرف آب و افزایش باردهی میتواند کار شما را آسان کند و به آن سرعت ببخشد. فرقی نمی کند شما قصد آبیاری حیاط خانه تان را دارید یا می خواهید باغ میوه چند هکتاری خود را آبیاری کنید. به هر حال آبیاری فرآیند زمان بر و نیازمند دقت است. به همین دلیل سیستم آبیاری قطره ای روز به روز محبوب نزد کاربران محبوب تر شده است.

آبیاری قطره ای برای چه گیاهانی مناسب است؟

آبیاری قطره ای برای طیف وسیعی از گیاهان مورد استفاده قرار می گیرد. امروزه برای آبیاری هر نوع درخت و باغ، زمین های زراعی و حتی گل ها و گلخانه ها از آبیاری قطره ای استفاده می شود. جالب است بدانید در برخی از کشور ها کشت برنج نیز به کمک سیستم آبیاری قطره ای انجام می شود!

برای راه اندازی سیستم آبیاری قطره ای به چه تجهیزاتی نیاز دارم؟

برای راه اندازی سیستم آبیاری قطره ای به تجهیزات گوناگونی نیاز دارید. این تجهیزات برای یک آبیاری خانگی بک باغچه کوچک یا یک باغ بزرگ ممکن است اندکی متفاوت باشد. اما اصا و چهارچوب آنها یکسان است. به همین

1. پمپ یا ایستگاه پمپاژ
2. لوله های اصلی و فرعی
3. فیلتر یا سیستم فیلتراسیون
4. قطره چکان ( دریپر )
5. اتصالات و شیرآلات

در ادامه به توضیح هر کدام از موارد بالا خواهیم پرداخت تا بهتر برای تجهیزات مورد نیاز خودتان تصمیم بگیرید.

پمپ یا ایستگاه پمپاژ

هر سیستم آبیاری برای به گردش در آمدن آب در لوله ها و آبرسانی به تمام نقاط زمین نیاز به یک نیروی محرکه دارد. پمپ ها طراحی شده اند تا این نیروی محرکه را تامین کنند. برای تصمیم گیری برای تهیه ی پمپ مناسب، باید به ابعاد زمین، جنس و قطر لوله ها، تعداد قطره چکان های آبیاری، شیب بندی زمین توجه کنید.

قطره چکان ها به عنوان آخرین عضو سیستم آبیاری، آب را به ریشه گیاه میرسانند. اما فراموش نکنید که عموم قطره چکان ها برای عملکرد مناسب به حداقل 1 بار فشار نیاز دارند.

آیا برای آبیاری خانگی به پمپ نیاز هست؟

بصورت تجربی برای آبیاری باغچه های خانگی، گلدان ها، حیاط، تراس یا بالکن به دلیل کوچک بودن مساحت نیازی به پمپ نیست. به همین دلیل می توانید برای آبیاری قطره ای خانگی از شیر آب شهر استفاده کنید. فشار آب شهر معمولا بین 2 تا 4 بار است و این مقدار می تواند برای آبیاری حیاط شما کافی باشد.

در صورتی که باغچه یا حیاطی که قصد دارید آن را آبیاری کنید از حد معمول بزرگتر است، می توانید آن را به دو یا چند قسمت مجزا تقسیم کنید و هر قسمت را بصورت جداگانه آبیاری کنید. این کار کمک می کند تا هزینه های مربوط به تهیه و نصب پمپ حذف شود و در مجموع هزینه ی راه اندازی سیستم آبیاری شما کاهش پیدا کند.

آیا می توانم بدون پمپ آبیاری قطره ای انجام دهم؟

در صورتی که زمین، شیب مناسبی داشته باشد یا منبع آب شما در ارتفاع قرار گرفته باشد می توانید از نیروی گرانش زمین بعنوان نیروی محرکه برای به جریان در آمدن آب در لوله های استفاده کنید. برای این منظور بد نیست بدانید که هر 10 متر اختلاف ارتفاع می تواند به اندازه ی 1 بار در فشار شما تاثیر گذار باشد.

لوله های اصلی و فرعی

برای انتقال آب از منبع آب به ریشه گیاهان، به لوله نیاز دارید. لوله های پلی اتیلن با توجه به مقاومت، استحکام و انعطاف پذیری بالایی که دارند بهترین گزینه برای این کار هستند. علاوه بر این با توجه به جنس مواد پلی اتیلن، لوله ها در برابر آفتاب پوسیده نمی شوند و در صورتی که بر اثر ماندن آب در زمستان و یخ زدگی آب در آنها آسیب نبینند می تواند سال ها برای شما انجام وظیفه کنند.

در سال های اخیر با توجه به افزایش قیمت مواد پلی اتیلن و سایر مواد اولیه، قیمت تمام شده ی لوله ها بالا رفته است. تهیه لوله احتمالا پر هزینه ترین قسمت راه اندازی سیستم آبیاری شما را تشکیل خواهند داد.

چه لوله ای باید استفاده کنم؟

برای رساندن آب به پای گیاه معمولا از لوله های 16 میلیمتر استفاده می شود. لوله 16 میلیمتر که به لوله ی آبیاری قطره ای نیز شناخته می شود در هر سیستم آبیاری قطره ای مورد نیاز هستند. این لوله به دلیل داشتن جداره ی مناسب تر نسبت به سیار سایز ها می تواند وظیفه ی نگهداری قطره چکان ها را به دوش بکشد. برای نصب قطره چکان ها روی این لوله فقط کافیست تا جداره ی آن را به وسیله ی پانچ سوراخ کنید و سپس قطره چکان را با فشار درون سوراخ قرار دهید. فراموش نکنید که زائده ی قرار گرفته روی پایه قطره چکان باید بطور کامل درون لوله قرار بگیرد تا در اثر فشار آب از لوله بیرون نیاید.

هر لوله ی آبی اری قطره ای چه مقدار آب را می تواند انتقال دهد؟

برای آبیاری قطره ای باغچه می توانید از ترکیب لوله ی 6 میل نیز استفاده کنید. برای این کار فقط کافیست تا لوله ی 6 میل را به کمک بست ابتدایی به لوله 16 میلیمتر متصل کنید و سپس تا پای گیاه بیاورید. قطره چکان را می توانید در انتهای لوله 6 میل نصب کنید و برای قرار دادن آن کنار گیاه از پایه ی نگهدارنده استفاده کنید.

در سیستم آبیاری خانگی و محیط های کوچک، تنها لوله ای که به آن نیاز پیدا می کند، لوله ی 16 میلیمتر است. اما در صورتی که قصد دارید فضای بزرگتری را آبیاری کنید بهتر است از لوله ای با سایز بزرگتر بعنوان لوله ی اصلی استفاده کنید. برای این کار با توجه به تعداد درختان و نیاز آبی آنها، می توانید سایز لوله مورد نظر خودتان را پیدا کنید.

چه مقدار لوله نیاز دارم؟

برای محاسبه ی مقدار لوله ی مورد نیاز باید در نظر داشته باشید که از منبع آب تا گیاهان چه فاصله ای را باید لوله کشی کنید. در آبیاری خانگی بدست آوردن مقدار لوله کار دشواری نیست. برای بدست آوردن متراژ لوله مورد نیاز در زمین های کشاورزی بهتر است طول و تعداد ردیف ها را داشته باشید تا تصمیم گیری را بهتر انجام دهید.

بهتر است طول لوله های آبیاری قطره ای همواره کمتر از 60 متر باشد. هر چند مقدار دبی آب در لوله بستگی مستقیمی با فشار داخل لوله دارد اما طولانی تر بودن لوله 16 باعث میشود تا قطره چکان ها عملکرد خوبی نداشته باشند یا اصلا آبی از آنها خارج نشود. 

نحوه قرار گیری لوله ها

در آبیاری قطره ای باغچه، نحوه ی قرار گیری لوله ها اهمیت چندانی ندارد. اما برای نصب سیستم آبیاری قطره ای در زمین های متوسط و بزرگ باید چند نکته توجه کنید.

1. لوله های اصلی و فرعی را مشابه به آرایش عکس زیر قرار نصب کنید.
2. تلاش کنید تا طول لوله های آبیاری قطره ( 16 میلیمتر ) بیشتر از 60 متر نشوند.
3. آرایش لوله ها را به گونه ای تنظیم کنید که لوله های فرعی در مسیر شیب قرار بگیرند. این کار باعث می شود تا از شیب زمین نهایت استفاده را داشته باشید و به پمپ شما فشار کمتری وارد شود.

فیلتر یا سیستم فیلتراسیون

فیلتر های وظیفه جلوگیری از ورود ذرات ناخواسته به سیستم آبیاری را دارند. ذراتی مثل خارو خاشاک یا خاکریزه باعث گرفتگی لوله های آبرسانی و قطره چکان ها می شوند. به همین جهت اکیدا توصیه می شود در صورتی که آب مورد استفاده شده دارای املاح، خاکریزه، لجن یا هر نوع ذره ای هست برای افزایش طول عمر سیستم آبیاری تان از فیلتر استفاده کنید.

در سیستم های خانگی، با توجه به اینکه آب شهری معمولا تمیز و شفاف است، نیازی به استفاده از فیلتر نیست.

فیلتر ها را می توانید هرچند وقت یکبار باز کنید و ذرات درون آن را شستشو دهید. این کار باعث می شود تا عملکرد فیلتر در ادامه بهبود پیدا کند.

قطره چکان یا دریپر

قطره چکان ها بازیگران نقش اول هر سیستم آبیاری قطره ای هستند. اگر تمام اعضای یک سیستم به درستی کار کنند اما قطره چکان ها نتوانند به خوبی وظیفه ی خودشان را انجام دهند، عملکرد کل سیستم نا تمام می ماند. به همین دلیل برای انتخاب قطره چکان نباید عجله کنید و فریب قیمت پایین تر قطره چکان های بی کیفیت را بخورید.

قطره چکان به دو نوع تنظیم شونده و خود تنظیم تقسیم می شوند. دریپر های خود تنظیم این توانایی را دارند تا دبی خروجی یکسانی را عبور دهند و در هر ساعت مقدار مشخصی به گیاه آب بدهند. این دریپر ها معمولا در لیتراژ های 2، 4 و 8 لیتر در ساعت تولید می شوند. برای نصب قطره چکان باید لوله ی آبیاری قطره ای را سوراخ کنید و قطره چکان را به درستی درون سوراخ فرو کنید.

چه تعداد قطره چکان برای هر گیاه نصب کنم؟

تعداد دریپر هایی که برای هر گیاه نیاز است تا نصب کنید به نوع گیاه و میزان خروجی دریپر بستگی دارد. خروجی قطره چکان های تنظیم شونده معمولا بین 0 تا 60 لیتر قابل تغییر است. به همین دلیل نصب یکی از آنها برای هر گیاه کافی به نظر می رسد. اما برای قطره چکان های خود تنظیم باید به نیاز آبی گیاه نیز توجه کنید.

فراموش نکنید که بهتر است از دو دریپر برای خود تنظیم استفاده کنید تا اگر یکی از آنها توسط ذرات خاکریزه یا لجن گرفتگی پیدا کرد، قطره چکان دیگر بتواند وظیفه آبیاری گیاه را انجام دهد.

فاصله ی قطره چکان از گیاه چقدر باشد؟

بعنوان یک قاعده ی تجربی، بهتر است فاصله ی قطره چکان از تنه درخت یا ساقه ی گیاه شما حدود 15 سانتی متر باشد. این کار باعث می شود تا از بیماری ها و قارچ هایی که در اثر رطوبت برای تنه یا ساقه گیاه ایجاد مشکل می کنند جلوگیری شود. فراموش نکنید که میزان ریشه ی گیاه می تواند به اندازه ی سطح سایه انداز درخت باشد پس خیالتان از رسیدن آب به ریشه گیاه راحت باشد.

اتصالات و شیرآلات

برای نصب قطعات مختلف به یکدیگر، در بسیاری از جاها نیاز به اتصالات مخصوص دارید. این اتصالات به نوعی طراحی شده اند که علاوه بر اینکه به شما گزینه های مختلفی میدهند، از نشت آب نیز جلوگیری می کند. اتصالات در انواع مختلفی مثل سه راهی، زانویی یا رابط تولید می شوند. این اتصالات را می توانند برای هر سایز و در هر ابعادی پیدا کنید.

شیرآلات نیز به انواع گونانون طراحی و تولید می شوند. شیر های انشعاب، شیر های رزوه ای که از هر کدام می توانید در محل مورد نیاز برای قطع و وصل کردن جریان آب استفاده کنید.

نتیجه گیری

در این مقاله تلاش کردیم تمام تجهیزات مورد نیاز برای راه اندازی یک سیستم آبیاری قطره ای صحبت کنیم و آنها را به شما معرفی کنیم. به عنوان نتیجه و سخن پایانی یکبار دیگر تجهیزات آبیاری قطره ای مورد نیاز را یادداشت کرده ایم.

1. پمپ
2. لوله
3. فیلتر
4. قطره چکان
5. اتصالات
6. شیرآلات

فراموش نکنید که این ها فقط ضروری ترین قسمت ها بودند. برخی از تجهیزات آبیاری قطره ای در همه سیستم ها مورد نیاز نیستند برای مثال شما می توانید با تهیه ی یک تایمر آبیاری، به راحتی سیستم آبیاری قطره ای خودتان را هوشمند کنید.