مقدمه

آبیاری قطره ای یکی از روش های نوین آبیاری شناخته میشود که روز به روز در حال گسترش و پیشرفت است. در این زمینه تحقیقات گسترده ای انجام میشود و تکنولوژی در بهبود آن نقش پر رنگی دارد. اما در این مقاله قصد داریم تا به گذشته سفر کنیم و مسیر شناخت و تحول آبیاری را بررسی کنیم. اینکه چگونه و از چه زمانی آبیاری سنتی جای خودش را به آبیاری قطره ای داده است. قبل از شروع بحث بد نیست بدانید با وجود اینکه آبیاری قطره تغییرات چشم گیری را در طول زمان داشته است، اما مفاهیم اساسی و پایه آن تغییر چندانی نکرده اند.

اولین جرقه های آبیاری قطره ای

اولین جرقه های آبیاری قطره ای مربوط به زمان های بسیار قدیم بوده است. وقتی که کشاورزان، کوزه و گلدان های سفالی را پر از آب میکردند تا در زیر خاک و نزدیک به ریشه گیاه دفن کنند. همچنین در بدنه ی این کوزه ها حفره های ریزی ایجاد میکردند تا آب بصورت اندک اندک و در مدت طولانی به ریشه گیاه برسد. این کار باعث میشد تا با رسیدن یکنواخت ومداوم  آب به ریشه گیاه، رشد گیاه بهبود پیدا کند. شاید این روش از آبیاری، اختلاف زیادی با چیزی که امروزه به آن آبیاری قطره ای میگوییم داشته باشد. اما مفهوم آن شباهت زیادی با آبیاری قطره ای امروزی دارد.

اولین سیستم های آبیاری قطره ای

بعد از آن در سال 1866 محققان افغانستانی با کار گذاشتن لوله های سفالی سوراخ دار تلاش کردند تا طرحی مشابه آبیاری قطره ای امروزی اجرا کنند. جالب است بدانید که این لوله های سفالی علاوه بر انجام عمل آبیاری، گاهی برای زهکشی نیز مورد استفاده واقع می‌شده است.

از سال 1920 تا بعد از جنگ جهانی دوم، یعنی سال 1945 صنعت پلاستیک پیشرفت چشم گیری داشت. این اتفاق به پیشرفت تکنولوژی در زمینه های مختلف کمک بسیاری کرد. صنعت کشاورزی هم در کنار سایر صنایع پیشرفت کرد تا اینکه مخترعی استرالیایی به نام “هانیس تیل” ایده ای برای ساخت لوله پلاستیکی را مطرح کرد. لوله پلاستیکی مزیت هایی زیادی هم در زمینه زراعی و هم در زمینه شرب و صنعت داشت. زیرا به این وسیله میشد تا آب را در فواصل بسیار طولانی جا به جا کرد.

توصیه میکنم مقاله ی ” آبیاری قطره ای چیست ” را مطالعه کنید.

اولین قطره چکان ها و تحول آبیاری قطره ای

این روند تا سال 1959 ادامه داشت تا اینکه دو محقق اسرائیلی اولین قطره چکان را اختراع کردند. قطره چکان ها ( emitter ) مزیت هایی زیادی نسبت به لوله های سوراخ‌دار داشتند. تا قبل از آن لوله ها در زیر خاک قرار میگرفت و منفذ ها با ذرات خاک پر میشد و عملکرد لوله ها بشدت کاسته میشد. اما قطره چکان ها، منفذ های بزرگتری داشتند و با کنترل سرعت آب باعث میشدند تا آب بصورت یکنواخت و بهتر به گیاه برسد. در کنار توسعه و اختراع قطره چکان، تجهیزات متنوع تری هم به آبیاری اضافه شد. مانند میکرو اسپرینکلر ها که با پاشش آب، عمل آبیاری را انجام میدادند. همچنین از سال 1930 آبپاش های ضربه ای به جهان معرفی شدند. به جرئت میشود گفت که تا به امروز، ارزشمندترین دستاورد تکنولوژی برای کشاورزی، اختراع قطره چکان و اسپرینکلر بوده است.

آبیاری قطره ای در حال حاضر

امروزه با استفاده از همین سیستم آبیاری قطره ای، محصولات زراعی در آب و هوای کویری قابل کشت هستند. قطعا این اتفاق بدون کمک دانش روز و آبیاری مدرن، غیر ممکن بود. همچنین در بسیاری از مناطق دنیا که حفظ آب یک امر حیاتی بوده، آبیاری قطره ای نقش بسزایی داشته است.

دکتر دنیل هیلل را ” پدر مدیریت پایدار آب ” می نامند. هیلل به علت تلاش های فراوان در زمینه ی بهبود کیفیت شرایط غذایی در دنیا، بوسیله ی سیستم آبیاری قطره مشهور است. این داشمند در سال 2012 مفتخر به کسب جایزه جهانی غذا شده است. او در پاکستان، ترکیه، سودان و برخی دیگر از کشور های خاورمیانه کار کرده است تا فناورری آبیاری قطره ای را هر چه بیشتر در خدمت در مردم دربیاورد.

آبیاری قطره ای امروزه هم در حال پیشرفت است. هوشمند سازی، مکانیزه کردن و استفاده از انواع تکنولوژی به کمک کشاورزان آمده اند تا محصول بهتری را با راندمان بهتری تولید کنند