آبیاری قطره ای یکی از روش های نوین آبیاری که به کمک آن صنعت کشاورزی در دنیا با پیشرفن چشم گیری همراه بوده است. این روش سالهاست در ایران و جهان در حال استفاده است. با وجود روشن بودن مزیت های استفاده از سیستم آبیاری قطره ای، همچنان برخی از کشاورزان بر این باور هستند که تغییر روش آبیاری از سنتی به قطره ای باعث ایجاد تنش آبی برای درختان کهن سال می شود. به عقیده ی این دسته از باغداران، درختان به دریافت آب زیاد عادت کرده اند، لذا تغییر روش آبیاری سبب کاهش محصول دهی یا خشک شدن آنها می شود. به همین جهت در این مقاله تلاش کردیم تا نادرستی این طرز فکر را با استناد به مقاله های مختلف داخلی و خارجی برای شما روشن کنیم.
مقایشه رشد و عملکرد محصول درختان پسته در تغییر از آبیاری سطحی به آبیاری قطره ای در ساوه
در مقاله اول که توسط گروه مهندسی آب دانشگاه اراک نگاشته شده است می خوانیم:
بیش از 90 درصد باغات پسته ایران به روش سطحی آبیاری می شوند. از طرفی با توجه به منابع محدود آبی در ایران و منطقه ی مورد بررسی، تغییر سیستم آبیاری به روش قطره ای ضروری به نظر میرسد. به همین جهت در این تحقیقات رشد و عملرد درختان 10 ساله بارور پسته در تغییر از آبیاری سطحی به آبیاری قطره ای مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیقات که در طی سال های 1392 تا 1393 انجام شده است نشان می دهد که تغییر سیستم آبیاری به روش قطره ای امکان پذیر است.
در باغات مورد بررسی در سال اول، کاهش عملکرد و شاخص های کیفی محصول مشاهده گردید. در حالی که در سال دوم، افزایش عملکرد و بهبود کیفیت پسته مشاهده شد و این یعنی درختان پسته واکنش مثبتی نسبت به سیستم آبیاری قطره ای نشان داده اند. میانگین دو ساله باردهی در روش آبیاری سطحی 739 و در روش آبیاری قطره ای 927 کیلوگرم محصول خشک در هکتار محاسبه شد. این در حالی است که آب مصرفی در روش آبیاری سطحی 6375 متر مکعب و در روش قطره ای 4110 متر مکعب در هکتار بود.
این به آن معنی است که با وجود کاهش 35 درصدی مصرف آب، محصول دهی به میزان 25 درصد افزایش یافته است!
واکنش درخت های مسن انگور به تغییر روش آبیاری سطحی به قطره ای
در این مقاله که در مجله علوم و فنون باغبانی ایران در سال 1394 به منتشر شده است میخوانیم:
نگرانی کشاورزها در خصوص نتیجه ی تغییر روش از آبیاری سطحی به آبیاری قطره ای باعث عدم گسترش طرح های آبیاری قطره ای در تاکستان های مسن شده است. در این تحقیقات که با هدف افزایش صرفه جویی در مصرف آب انجام شده است تاثیر 3 روش متفاوت از آبیاری قطره ای با آبیاری سطحی مقایسه شده است و تاثیرات آنها بر بازده بر روی ویژگی های کمی و کیفی باغات بررسی شده است.
در این مقاله ذکر شده است که با توجه به نتیجه ها و با وجود کاهش مختصر عملکرد در مقایسه با آبیاری سطحی توصیه می شود در تغییر روش آبیاری تاکستان های مسن انگور از آبیاری بابلر استفاده شود تا تاک انگور با کم ترین کاهش عملکرد بر اساس نتیجه های سال اول و دوم که برای باغداران بسیار با اهمیت است مواجه شود.
به توصیه این پژوهشگران با وجود کاهش جزئی عملکرد درختان انگور، با توجه به کاهش قابل توجه مصرف آب، تغییر روش آبیاری از سطحی به قطره ای توصیه می شود.
تغییر روش آبیاری سطحی به قطره ای درختان مسن میوه
در مقاله ای که توسط اعضای هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان نگاشته شده است چنین آمده:
ایران در گروه کشور های خشک و نیمه خشک قرار گرفته است. با این وجود 65 درصد از آبی که توسط بخش کشاورزی مورد استفاده قرار میگیرد به دلیل استفاده نا صحیح و روش های نادرست آبیاری هدر می شود. به همین دلیل استفاده از روش های نوین آبیاری برای بهینه سازی مصرف آب برای جلوگیری از خشکسالی و سایر پیامد های کم آبی ضروری است.
در پژوهش برای بررسی عملکرد باغات سیب، هنگام تغییر روش آبیاری از آبیاری سطحی به آبیاری قطره ای، تاثیر 4 نوع روش قطره ای مورد بررسی قرار گرفت و با آبیاری سطحی مقایسه شد. نتایج این تحقیقات که در منطقه سمیرم انجام شد نشان داد که نه تنها تغییر روش آبیاری به درختان مسن استرسی وارد نمی کند، بلکه به دلیل آبیاری در زمان مناسب و مقدار لازم موجب افزایش عملکرئ و بهبود رشد رویشی درختان نسبت به روش آبیاری سطحی می شود. این تحقیقات نشان داد که در بین روش های آبیاری تحت فشار، روش آبیاری قطره ای دو ردیفه بیشترین تاثیر را روی میزان تولید محصول و افزایش رشد رویشی درختان داشته است.
به همین دلیل توصیه این پژوهشگران این مقاله این است که با توجه به کمی بارش سالیانه و محدودیت منابع آبی در ایران میتوان روش آبیاری باغات قدیمی را به هیچ نگرانی به روش آبیاری قطره ای تبدیل کرد.
تاثیر تغییر روش آبیاری سنتی به قطره ای بر درختان سیب
این بار محققانی از ترکیه تاثیر تغییر روش آبیاری از آبیاری سنتی به آبیاری قطره ای را مورد بررسی قرار دادند. در این مقاله که در سال 2018 به رشته ی تحریر درآمده است میخوانیم:
کشاورزان ترکیه ای تصمیم به تغییر روش آبیاری باغات خود از آبیاری سنتی به آبیاری قطره ای را گرفتند. در ابتدا تصور میشد این تغییر باعث کاهش جذب مواد مغذی توسط درختان در طول مدت تغییر روش آبیاری بشود. به همین دلیل این تحقیق از طریق تجزیه و تحلیل برگ درختان به مدت دو سال انجام شد. نمونه های برگ از هر روش آبیاری جمع آوری شد و میزان نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، آهن، منگنر، روی و برم آنها مورد بررسی قرار گرفت.
پس از بررسی های لازم این نتیجه به دست آمد که تغییر روش آبیاری به قطره ای، بر کاهش جذب مواد مغذی نداشته است. علاوه بر این باعث افزایش جذب موادی مثل فسفر، آهن، منیزیم، روی و برم شده است.
تاثیر تغییر روش آبیاری از آبیاری سطحی به قطره ای بر میزان جذب آب گیاهان و راندمان رشد درختان سیب
در مقاله ای دیگر که در سال 2009 نگاشته شده است محققان پژوهش های مشابهی را برای باغات سیب که برای سال های زیادی به روش آبیاری سطحی آبیاری می شدند انجام دادند.
در این مقاله آمده است که در طی دو سال مورد بررسی قرار گرفته تاثیر چندانی در جذب درختان دیده نشده است. هرچند حجم میوه های درجه یک و قابل فروش در روش آبیاری قطره ای بیشتر دیده شده است.
نتیجه گیری
تحقیقات مختلف و متنوعی در طول سالیان در ارتباط با تغییر روش آبیاری از آبیاری سطحی به قطره ای صورت گرفته است. در این مقاله تلاش کردیم تعدادی از آنها را برای شما به نمایش بگذاریم و نتیجه ی این تحقیقات را برای شما روشن تر کنیم. کشور های پیشرفته تر از این تحقیقات استفاده کرده اند توانسته سطح گسترده و درصد عظیمی از زمین های زیر کشت را مجهیز به سیستم آبیاری قطره ای کنند. این کار باعث شده است تا گامی بلند در راستای استفاده ی بهینه از آب بردارند و صنعت کشاورزی شان را توانا موثر تر کنند.
دیدگاه خود را بنویسید