چرا به فیلتر آبیاری نیاز دارم؟
خرید فیلتر آبیاری و استفاده از سیستم فیلتراسیون برای تمام سیستم های آبیاری ضروری است. استفاده از یک سیستم فیلتراسیون مناسب می‌تواند باعث افزایش طول عمر و کاهش هزینه های نگهداری سیستم آبیاری شما بشود. شاید سیستم های آبیاری بارانی که دارای آبپاش هستند نسبت به سیستم آبیاری قطره ای آسیب پذیری کمتری در برابر گرفتگی داشته باشند. اما این نباید باعث سهل انگاری در خرید فیلتر آبیاری و استفاده از آن بشود.
در سیستم های قطره ای، حتی اگر ذرات کوچک شن از قطره چکان ها عبور کنند و سبب گرفتگی سیستم نشوند، ممکن است باعث ایجاد خراشیدگی و سایش در تجهیزات شما شوند. شیر های اتوماتیک و برقی دارای گذرگاه کوچکی برای عبور هستند که گیر کردن دانه شانه در این گذرگاه ها می‌تواند مشکلات در باز و بسته شدن شیر ایجاد کند. گرفتار شدن یک ذره کوچک شن در آبپاش شاید در ظاهر به عملکرد آبپاش آسیبی نرساند اما می‌تواند در عدم پاشش یکنواخت آن تاثیر گذار باشد.
جلوگیری از ورود ذرات شن شاید اولین چیزی باشد که به ذهن اکثر مردم میرسد. اما نباید فراموش کرد که برخی مواد آلی نیز نیاز به حذف شدن از آب آبیاری را دارند. جلبک می‌توانند در داخل لوله ها رشد کنند و موجب گرفتگی شوند. هرچند گرفتار شدن یک ذره آلی به تنهایی درون سیستم نمی‌تواند مشکلی بزرگی ایجاد کند. اما به زودی ذرات دیگری از مواد آلی در کنار هم جمع می‌شوند و سپس چند تکه جلبک به آن ها اضافه می‌شود و با در کنار هم قرار گرفتن سیستم آبیاری را مسدود می‌کنند.
انواع فیلتر آبیاری
فیلتر آبیاری به گروه های مختلفی تقسیم بندی می‌شود. هنگام خرید فیلتر آبیاری باید به نحوه استفاده آن و روش تصفیه آب توسط فیلتر توجه کنید. در پایین بصورت مختصر درباره انواع فیلتر های آبیاری توضیحاتی را ارائه داده ایم.
1. فیلتر توری آبیاری
فیلتر های توری احتمالا رایج ترین نوع از انواع فیلتر ها هستند. همچنین می‌شود از فیلتر های توری بعنوان ارزان قیمت ترین فیلتر های موجود نیز یاد کرد. این فیلتر ها گزینه مناسبی برای حذف ذرات بزرگ شن هستند. با این وجود برای جلوگیری از ورود مواد آلی، جلبک ها، کپک، لجن و سایر موراد نمی‌توان انتظار زیادی از آن ها داشت. این گونه مواد بدلیل کوچک بودن و توانایی تغییر شکل دادن می‌توانند از لا به لای حفره های توری سُر بخورند و بیرون بلغزند.
برای تمیز کردن فیلتر توری می‌توان از جریان آب و شستشو توری استفاده کرد. همچنین می‌توان قسمت توری فیلتر را بیرون آورد و بصورت جداگانه شستشو داد. بسته به روش شستشو شاید مجبور شوید تا با دست کشیدن به توری تمام ذرات گیر افتاده را خارج کنید. یکی از روش های موثر در شستشوی فیلتر استفاده از روش بک‌واش یا شستشوی معکوس است. به ترتیب که جریان آب بصورت معکوس از فیلتر عبور می‌کند تا ذرات به دام افتاده درون توری از آن جدا و به بیرون رانده شوند.
2. فیلتر های کارتریج
شاید بد نبود فیلتر های کارتریج را در دسته ی فیلتر های توری تقسیم بندی می‌کردیم. در اینجا بسته به نوع کارتریج استفاده شده در فیلتر، دستگاه می‌تواند کارایی های مختلفی را ارائه دهد. برای مثال با قرار گرفتن ورق های صافی از جنس مخصوص می‌توان جلوی ورود مواد آلی و مواد ریز تری را نیز گرفت.
3. فیلتر شن یا Media Filter
فیلتر شن با عبور دادن آب از لا به لای ذرات کوچک، دارای لبه های تیز و خورد شده شن تصفیه آن را انجام می‌دهد. این کار مشابه تصفیه طبیعی آب در طبیعت است. زمانی که آب از مابین بافت خاک، شن و ماسه ای لایه های زمین عبور می‌کند و سر از سطح زمین بیرون میاورد. اینگونه یک چشمه با آب زلال به وجود می‌آید. فیلتر شنی بهترین و کارآمد ترین وسیله برای جلوگیری از ورود ذرات آلی به سیستم آبیاری است. اینجاست که آن ذرات تیز و لبه دار نقش خودشان را ایفا می‌کنند. ذرات لبه دار مواد آلی را در خود به دام می‌اندازند و اجازه عبور به آن ها نمی‌دهند.
اکثر مصرف کنندگانی که از خوب نبودن فیلتر شنی خود گلایه می‌کنند از ذرات مناسبی برای تصفیه استفاده نمی‌کنند. وقتی با آنها گفتگو می‌کنید به این نتیجه می‌رسید که ذرات مخصوص فیلتر از نهر زدن در کنار جاده یا ساحل رودخانه استخراج کرده اند. نکته اینجاست که ذرات قرار گرفته در این جا ها دارای لبه های گرد و ساییده شده اند. درحالیکه برای به دام انداختن ذرات به لبه های تیز و شکننده نیاز است.
فیلتر های شن بدلیل توانایی خوبی که تصفیه آب دارند معمولا توسط زمین های کشاورزی بزرگ یا حتی شهرداری ها برای ارائه آب شتسشو مورد استفاده قرار می‌گیرند. معمولا بین 1 تا 2 متر قطر دارند که بر روی پایه های فلزی نصب گشته است. فیلتر های شنی غول پیکری هم هستند که بیشتر از 4 متر ارتفاع و 5 متر قطر دارند!
نحوه شستشو فیلتر شن
فیلتر های شن به روش بک‌واش یا شستشو معکوس تمیز می‌شوند. به این منظور نیروی آب بصورت معکوس به جریان در می‌آید و از طریق دریچه مخصوص تعبیه شده خارج می‌گردد. در این هنگام ذرات فیلتر بصورت معلق در می‌آیند و هنگام خارج ساختن مواد گیر افتاده در فیلتر، قسمتی از شن های مربوط به فیلتر نیز خارج می‌شود. به همین دلیل نیاز است تا هرچند وقت یکبار نسبت به پر کردن مخزن فیلتر شن اقدام کنید. فیلتر شنی برای آب هایی که دارای ذرات زیادی شن هستند مناسب نیست. آب های شن دار باعث می‌شوند به مرور مخزن فیلتر پر شود و مجبور به خارج کردن شن ها از درون مخزن شوید. این فیلتر ها را باید با دقت برای هماهنگ بودن جریان آب سیستم آبیاری خود انتخاب کنید.
4. فیلتر دیسکی
فیلتر دیسکی گزینه ای مابین فیلتر شن و فیلتر توری است با بسیاری از مزیت های هر دو آنها. فیلتر دیسکی در جلوگیری از ذرات شن، ماسه و مواد آلی به خوبی عمل می‌کند. این فیلتر از صفحه های تشکیل شده است که بر روی آنها برجستگی هایی با ابعاد مختلف نمایان است. با دقت در این دیسک می‌بینیم که قسمت بالایی آنها را برجستگی های نوک تیز مشابه با هِرَم تشکیل داده اند. زمانی که این صفحات دیسک بصورت فشرده در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و آب با فشار از بین آنها عبور می‌کند، ذرات شن، ماسه و مواد آلی گرفتار می‌شوند و به دام می‌افتند.
برای شستشو و تمیز کردن فیلتر دیسکی شما می‌توانید با باز کردن کلاهک بالای مخزن و از فشار درآوردن صفحات دیسک، ذرات گیر افتاده در بین آنها را شستشو دهید یا تخلیه کنید.
5. فیلتر سانتریفیوژ یا گریز از مرکز
فیلتر سانتریفیوژ یک گزینه مناسب برای جدا کردن ذرات شن و ماسه از آب است. در واقع از این فیلتر در جا هایی که آب دارای ذرات شن یا ماسه بسیار زیاد است استفاده می‌کنند. آب کثیف وارد مخزن فیلتر می‌شود و با چرخیدن در سیلندر ذرات معلق در آن جدا می‌گردد. سانتریفیوژ با چرخیدن خودش ذرات را مجبور می‌کند به سمت دیوار سیلندر متمایل شوند. این ذرات پس از قرار گرفتن بر روی دیوار به تدریج به سمت پایین مخزن سُر میخورند در قسمت پایینی مخزن جمع آوری می‌شوند. به همین ترتیب ذرات معلق شن و ماسه فیلتر می‌شوند.
از این فیلتر ها معمولا برای تصفیه آب چاه استفاده می‌کنند. به همین دلیل ممکن است آنها را در کنار چاه و یا داخل آن مشاهده کنید. ممکن است مقدار جزئی از شن یا ماسه در آب تصفیه شده توسط این فیلتر مشاهده کنید. به همین دلیل توصیه می‌شود از یک فیلتر دیسکی کمکی بعنوان فیلتر پشتیبان استفاده کنید.
همچین نصب فیلتر سانتریفیوژ همراه یک فیلتر شنی می‌تواند گزینه ایده عالی برای تصفیه آب آبیاری باشد. به این ترتیب ذرات شن توسط فیلتر سانتریفیوژ به دام می‌افتند و ذرات آلی توسط فیلتر شن گرفتار می‌شوند. این ترکیب همچین توسط شهرداری ها برای تصفیه آب شهری مورد استفاده قرار می‌گیرد. که در آن ممکن است یک فیلتر ذغال فعال سوم برای حذف مواد شیمیایی استفاده شود. توجه داشته باشید که هنگام استفاده از فیلتر گریز از مرکز باید از هماهنگی دبی آب و نوع فیلتر مطمئن باشید.
توصیه هایی برای خرید فیلتر آبیاری
پس کدام فیلتر مناسب من است؟ شاید نتوان پاسخ قطعی به این سوال داد. بودجه در نظر گرفته شده برای خرید فیلتر آبیاری، کیفیت آب مورد استفاده، در دسترس بودن قطعات و تجهیزات مورد نیاز برای نصب فیلتر متغیر های قابل توجهی هستند. خرید فیلتر توری عموما ارزان ترین راه حل است. اگر منبع آب شرب شهری دارید که در آن چیزی بیشتر از چند دانه شن یا پوسته های زنگ زدگی نیست، فیلتر توری می‌تواند پاسخ مناسب به نیاز شما باشد. برای سیستم های کوچک و متوسط استفاده از فیلتر دیسکی می‌تواند هم مواد آلی را از آب بگیرد و هم جلوی ورود ذرات شن و ماسه ایستادگی کند. اما باید در زمان پر شدن دیسک های فیلتر آن را شستشو دهید. در این قسمت توصیه هایی برای استفاده از فیلتر با منبع های آب مختلف را می‌توانید پیدا کنید.
چه مقدار فیلتراسیون باید انجام داد؟
سوالی که در این مطرح است این است که اندازه کوچک ترین ذره ای که باید از آب آبیاری حذف شود چقدر است؟ در واقع باید گفت اینکه چه مقدار باید فیلتراسیون صورت گیرد تا حد قابل توجهی به نوع سیستم آبیاری شما بستگی دارد. برای مثال آبیاری قطره ای به فیلتر ذره های ریز تری نیاز دارد. این کار باعث می‌شود تا از ورود ذرات به قطره چکان ها جلوگیری شود و گرفتگی در آن ها رخ ندهد. بعنوان یک معیار کاربردی، برای فیلتراسیون از “اندازه مش” استفاده می‌کنند. به بیان ساده تر بیشترین اندازه ذره های که می‌توانند از حفره های فیلتر عبور کنند را با معیار “میکرون” می‌سنجند. در پایین جدول تبدیل “میکرون” ذرات عبوری به “اندازه مش” فیلتر را برای شما فراهم کرده ایم.
همواره بهتر است قدری از مقدار توصیه شده فرا تر بروید و ذرات بیشتری را فیلتر کنید. چون همانطور که گفته شد، هرچند ممکن است تفاوت چندانی در عملکرد آبپاش های شما مشاهده نشود، اما این درات به مرور می‌توانند به سیستم آبیاری شما صدمه بزنند.
یک حساب سر انگشتی برای خرید فیلتر!
اگر بخواهیم یک حساب انگشتی انجام دهیم و برای خرید فیلتر اقدام کنیم بهتر است با توجه به سیستم آبیاری، چند خط زیر را مطالعه کنید:
خرید فیلتر آبیاری برای سیستم آبیاری قطره ای
اکثر کارخانه ها وتولید کننده های قطره چکان های آبیاری از یک ادبیات برای بیان اندازه مورد نیاز فیلتراسیون مناسب برای محصول خود استفاده می‌کنند. توصیه می‌شود برای فیلتراسیون، یک قدم فرا تر از توصیه آن ها اقدام کنید تا از اتفاقات ناخوشایند جلوگیری کنید. به همین دلیل بهتر است هنگام خرید فیلتر آبیاری برای سیستم آبیاری قطره ای سراغ فیلتر هایی با مش بیشتر از 100 (یا به زبان دیگر کمتر 150 میکرون ) بروید.
خرید فیلتر آبیاری برای سیستم آبیاری بارانی
فیلتری با مش 70 می‌تواند تقریبا تمام ذرات مزاحم را گیر بیندازد. هرچند همچنان بد نیست تا از فیلتر هایی با مش 100 (150 میکرون) استفاده کنید. حتی در مواردی برای جلوگیری از خراشیدگی و ساییدگی قطعات بهتر است از مش 150 استفاده کنید.
خرید فیلتر برای تمام سیستم های آبیاری
بعنوان یک توصیه عمومی برای خرید فیلتر، باید گفت بهتر است از فیلتر هایی با حداقل مش 100 استفاده کنید. همچنین حتما توصیه می‌شود تا فیلتر قبل از رسیدن آب کثیف به شیر های کنترل باشد. دانه های شن یکی از اصلی ترین دلایل از کار افتادن شیر ها می‌باشد. مخصوصا اگر از نوع شیر برقی یا سلونوئیدی باشند.
جدول معادل تقریبی مش و میکرون
مقادیر جدول بالا بصورت تقریبی هستند. با وجود اینکه میکرون بعنوان واحد متریک مطرح است، عنوان مش کاربرد بیشتر در این زمینه دارد. در واقع مش به تعداد حفره هایی گفته می‌شود که در یک اینچ مربع قرار گرفته اند. بنابراین دو توری می‌توانند مش یکسانی داشته باشند. اما اگر سیم های یکی از توری ها ضخیم تر باشد، حفره های ریز تر ایجاد می‌کند. و در آن صورت شاید مقیاس میکرون کاربردی تر باشد.
سخن نهایی
در این نوشته تلاش کردم تا تمام موضوعات مربوط به خرید فیلتر آبیاری را پوشش دهم. فراموش نکنید که همواره کمک گرفتن از کارشناسان و مهندسان آبیاری می‌تواند در این زمینه کاربردی باشد. امیدوارم به جواب سوال های شما پاسخ های خوبی داده باشم. در نهایت در صورتی که سوالی باقی مانده است، لطفا آن را در زیر همین صفحه برای من بنویسید تا به آن پاسخ بدهم.
دیدگاه خود را بنویسید