ونتوری تزریق کود چیست و چه مصارفی دارد؟

انژکتور تزریق کود یا ونتوری تزریق کود، ابزاری است که به وسیله آن می­توان کود را به سیستم آبیاری تزریق کرد. این انژکتورها که در سیستم‌­های آبیاری قطره‌­ای یا آبیاری تحت فشار استفاده می­شوند و علاوه بر کود انواع مختلفی از مواد قابل حل را به شبکه­‌های آبیاری تزریق می­کنند. همچنین از آنجا که این انژکتور، تکنولوژی ونتوری را برای تزریق به کار می­گیرد، ونتوری تزریق کود هم نامیده می­شود.

طرز کار انژکتور تزریق کود

ونتوری تزریق کود، بر پایه مویینگی – Capillary action – عمل می­کند. مویینگی، پدیده‌­ای فیزیکی و ناشی از نیروهای چسبندگی سطحی مایعات است. ویژگی‌­ای که سبب می­شود مایع از درون خاک و از طریق ریشه و ساقه گیاه بالا آید و به همه اجزای گیاه مانند شاخه‌­ها و برگ‌ها و … برسد. استفاده­‌ی ونتوری تزریق کود از این روش، موجب می­شود دستگاه به انرژی بیرونی مثل برق، باتری، مکانیکی یا هر نوع انرژی دیگری، نیاز نداشته باشد. این امر به واسطه قوی‌­تر بودن نیروی چسبندگی میان لوله مویین (لوله با قطر بسیار کم) و مولکول­‌های آب نسبت به نیروی پیوستگی بین مولکول­‌های آب، امکان می­یابد.

این ویژگی سبب می­شود تا بتوان از اثر ونتوری – Venturi effect- که تکنولوژی مورد استفاده در انژکتورهای تزریق کود است بهره برد. اثر ونتوری که به یاد کاشف آن جووانی باتیستا ونتوری نام­گذاری شده است، اثر کاهش فشار سیّال است در زمانی که مسیر حرکتش در لوله تنگ و کوچک می­شود. درواقع وقتی قطر لوله  کاهش می­یابد با توجه به معادله پیوستگی – Continuity equation -، فشار کاهش و سرعت افزایش پیدا می­کند.

درنتیجه انژکتور تزریق کود، می­تواند بدون استفاده از انرژی­های بیرونی، با ایجاد اختلاف فشار هیدرولیکی بین نقاط ورودی و خروجی ونتوری و تنظیم فشار توسط شیر، به خوبی کار کند و مواد لازم را از داخل مخزن ذخیره مکیده و به داخل شبکه توزیع، تزریق ­کند. و بنابراین، مزیت کم مصرف بودن را داشته باشد.

تاثیر تغییر روش آبیاری از سنتی به قطره ای بر گیاهان

کاربردهای انژکتور تزریق کود

ونتوری تزریق کود که در مصارف کشاورزی استفاده می­شود، در موارد زیر کاربرد دارد:

• تزریق و توزیع مواد مغذی مورد نیاز برای رشد گیاهان همراه با آب، در هر مرحله از رشد
• تزریق و توزیع سموم مانند آفت­کش‌­ها، علف­کش­‌ها و قارچ­کش‌­ها
• شست­‌و­‌شو و پاک­سازی لوله­‌ها و رفع گرفتگی و انسداد قطره­ چکان‌های شبکه با تزریق مواد اصلاحی مانند کات کبود و برخی از انواع اسیدها
• تصفیه آب شبکه آبیاری
• تنظیم PH آب شبکه آبیاری
• تنظیم میزان هدایت الکتریکی
• از انژکتور تزریق کود علاوه بر مصارف کشاورزی، می­توان برای تزریق گازهای ضدعفونی کننده مانند کلر و ازون نیز استفاده کرد.

مزایای استفاده از ونتوری ترزیق کود

یکی از مزایای انژکتور تزریق کود یا ونتوری تزریق کود، همان است که پیشتر اشاره شد؛ یعنی کم مصرف بودن. این دستگاه به سبب عدم استفاده از برق یا انرژی­‌های دیگر، در مقایسه با روش‌­های دیگر تزریق کود و سموم به گیاهان، هزینه بسیار پایین­تری دارد.

مزیت دیگر این انژکتور، به دلیل جنس موادی که از آن ساخته می­شود حاصل می­گردد. این انژکتور‌ها از پلی­‌اتیلن و پلی­‌پروپیلن، ساخته می­شوند و از این رو در برابر کود و اسید مقاومت دارند و خوردگی در آنها ایجاد نمی­شود.

ونتوری تزریق کود برای همه سیستم‌­های آبیاری مناسب است و نصب آسان و سریعی هم دارد. همچنین نگهداری از آنها نیز آسان است و مشکلات چندانی ندارد. سبک، قابل حمل و عموما بدون نیاز به ضمائم دیگر است.

از دیگر مزایای انژکتور مورد بحث، یکنواختی توزیع مواد است که ویژگی بسیار مهمی در کشاورزی محسوب می­گردد.

ویژگی­‌های ونتوری تزریق کود

ونتوری تزریق کود، حداکثر ارتفاعی که از مخزن ذخیره می­تواند داشته باشد 6 متر و در فشار 1.5 کیلومتر بر سانتی­متر مربع است. می­تواند در شبکه­‌های با جریان کم به صورت سری و در شبکه های با جریان زیاد به صورت موازی، نصب شود. حداکثر توان این انژکتور برای تزریق مواد قابل حل لازم، 110 کیلومتر در ساعت و با فشار 3 کیلوگرم بر سانتی­متر مربع است.

انژکتورهای تزریق کود، نسبتی میان هر واحد کود که در x قسمت آب تزریق می­‌شود، برقرار می‌­کنند. برای مثال یک انژکتور 1:3، یک واحد کود را در 2 واحد آب از خط لوله تزریق می­‌کند که سبب می­شود در مجموع 3 واحد محلول داشته باشیم.

به چند نکته توجه کنید!

انژکتورهای تزریق کود مانند Hozon  و Syphonex که با کمک اختلاف فشار، محلولی غلیظ را با آب ترکیب می­کنند، بسیار ارزان هستند و به راحتی به هر سری متصل می­شوند؛ اما اجازه کنترل دقیق غلظت کود را – یا هر ماده دیگری که قصد تزریق آن را داریم- نمی­‌دهند و نوسانات فشار آب نیز، سبب تزریق مقدار متغیری از ماده شیمیایی به آب شبکه می­شود. از این رو اگر نسبت محلول برایتان اهمیت دارد بهتر است از انژکتورهای جایگزینی مثبت – Positive displacement injectors – استفاده کنید که اجازه کنترل بر غلظت را می­دهند.

از خصیصه­‌های دیگر انژکتور تزریق کود که باید مد نظر قرار دهید، این است که سایزهای مختلفی دارد و توجه به آن در هنگام خرید بسیار مهم است. اگر قطر لوله در آن بسیار بزرگ باشد، کود به هیج وجه به شبکه آبیاری کشیده نمی‌­شود و اگر بسیار کوچک باشد، جریان سیستم آبیاری، محدود خواهد بود. پس به اندازه مناسب انژکتور، توجه کافی داشته باشید و اگر شک دارید، بهتر است اندازه کوچکتری انتخاب کنید و آن را بر روی یک مجموعه گذرگاه فرعی قرار دهید تا بتوانید جریان شبکه آبیاری را از طریق ونتوری تنظیم کنید و این­گونه محدودیت کمتری برای جریان شبکه، حاصل خواهد شد.

نکات مفید در نصب ونتوری تزریق کود

• ونتوری تزریق کود را می­توان “به شیر کنترل گلوگاهی و به عنوان گذرگاه” نصب کنید. اگر از این شیوه نصب استفاده می­کنید به فشار خروجی سیستم آبیاری توجه داشته باشید.
• اگر افت فشار کافی دارید، به شیرهای اضافی نیازی نیست و می­توانید این انژکتور را تنها به عنوان “گذرگاه تنظیم فشار” نصب کنید.
• اما اگر تنظیم کننده فشار، فشار را به کمتر از حداقل لازم کاهش می­دهد، انژکتور تزریق کود را به عنوان “گذرگاه تنظیم فشار و فیلتر” نصب کنید. این گونه افت فشار اضافی توسط فیلتر جبران می­شود.
• گاهی نیز لازم می­شود انژکتور را همراه با پمپ بوستر نصب کنید. زیرا افت فشار لازم برای را‌ه‌­اندازی انژکتور کافی نیست و باید از طریق این پمپ جبران ­کنید.
• اگر می­‌خواهید در مصرف انرژی صرفه جویی بیشتری داشته باشید، می­توانید ونتوری را مانند یک گذرگاه و با یک پمپ آب نصب کنید تا از اختلاف فشار سیستم بهره ببرد.
• و درنهایت اگر حجم جریان کم است، انژکتور را در خطوط اصلی نصب کنید.

شما چه نکات دیگری از ونتوری تزریق کود می­دانید که برای خرید و استفاده از آن، لازم است بدانیم؟