هر هکتار چند عدد آبپاش لازم دارد؟

راه اندازی سیستم آبیاری بارانی کار سختی نیست. اما قبل از هر چیز برای اینکه بدانیم چه تعداد آبپاش لازم داریم، باید موضوعات مختلفی را در نظر بگیریم. پس از تعیین تعداد آبپاش ها قدم بزرگی در راه اندازی سیستم آبیاری بارانی برداشته ایم. در این نوشته تلاش کردم تا به شما نشان بدهم چه تعداد آبپاش نیاز دارید و چطور میتوانید به بهترین شکل آنها را کنار هم قرار دهید تا در هزینه های خودتان صرفه جویی کنید.

سایز آبپاش و سایز لوله را در نظر بگیرید

آیپاش ها در سایز های مختلف دسته بندی میشوند و میتوان گفت شعاع پاشش آنها با سایز آبپاش نسبت مستقیم دارد. به این ترتیب هر قدر که سایز آبپاش شما بزرگ تر بشود میزان پاشش آن نیز بیشتر میشود. اما باید به سایز لوله ها و فشار قرار گرفته در آنها نیز دقت کنید. چرا که آبپاش بزرگتر، حجم آب مصرفی بیشتری هم نیاز دارد. به همین خاطر باید بتوانید نسبت مشخصی بین سایز لوله ها و سایز آبپاش خودتان پیدا کنید. 

بطور معمول سایز آبپاش نباید بزرگتر یا کوچکتر از سایز لوله های قرار گرفته در زمین در نظر گرفته شود. هرچند برای کارایی بهتر و حفظ فشار میتوانید از آبپاش هایی با یک سایز کوچکتر از سایز لوله تان استفاده کنید. بعنوان مثال اگر لوله های قرار گرفته در زمین سایز 1 اینچ هستند، میتوانید از آبپاش های 1 اینچ یا ¾ اینچ استفاده کنید و خیالتان از بابت تامین حجم آب راحت باشد.

به فشار کارکرد آبپاش توجه کنید

کارخانه های تولید کننده آبپاش، مناسب ترین فشار برای عملکرد بهینه آبپاش را به شما معرفی می کنند. این اعداد را میتوانید از فروشنده بپرسید یا از کسی که اطلاعات خوبی در این زمینه دارد سوال کنید. همچنین معمولا در بروشور معرفی محصول یا سایت تولید کنندگان اطلاعات فنی مربوط به کارکرد آبپاش نوشته شده است. 

از آنجایی که معمولا چند آبپاش بطور همزمان با هم کار میکنند، باید پمپ خود را به گونه ای انتخاب کنید که فشار آب به تمام آبپاش های موجود در خط لوله برسد. برای این منظور و محاسبه افت توصیه میکنم نوشته مربوط به محاسبه افت در لوله های پلی اتیلن را مطالعه کنید. در جدول زیر فشار مورد نیاز برای آبپاش های هر سایز نوشته شده است. این جدول بصورت تقریبی تنظیم شده است و ممکن است اطلاعات موجود در آن با مشخصات آبپاش شما قدری متفاوت باشد. اما هچنان میتوانید از آن به عنوان یک راهنمای خوب استفاده کنید.

شعاع آبپاش شما در تعیین تعداد آبپاش بسیار مهم است

اینکه شعاع پاشش شما چقدر است تاثیر مستقیمی در تعداد آیپاش های مورد نیاز شما دارد. تلاش کنید تا شعاع آبپاش ها قدری همپوشانی داشته باشند تا گیاهان شما بطور کامل و یکنواخت آبیاری شوند. قراموش نکنید فشار آب قرار گرفته در پشت نازل های آبپاش بروی میزان پاشش آنها تاثیر گذار است. شما میتوانید از جدول زیر برای تعیین شعاع پاشش آبپاش های خودتان استفاده کنید. هرچند این جدول بصورت تقریبی تنظیم شده است و برای فشار ایده آل در در نظر گرفته شده است اما همچنان میتوان از آن برای یک راهنمای مفید و کاربردی استفاده کرد. 

یک هکتار زمین زراعی چند عدد آبپاش لازم دارد؟

برای درک بهتر موضوعات یاد شده و عنوان کردن یک مثال عملی، زمینی یک هکتاری با ابعاد 100 متر در 100 متر را نظر بگیرید. با این فرض که تمام زمین از گیاهان زراعی پوشیده شده است شما میتوانید از وسط زمین لوله اصلی خودتان را عبور دهید. به این ترتیب زمین به دو قسمت 50 متری تقسیم میشود. سپس با توجه شعاع پاشش آبپاش خطوط فرعی لوله را جایگذاری کنید. در مرحله بعد می توانید با فواصل معین محل قرار گیری هر آبپاش بروی لوله فرعی را تعیین کنید. در این مثال برای هر خط 50 متری 3 الی 4 آبپاش 1 اینچ نیاز خواهید داشت. تلاش کنید تا آبپاش ها را به نحوی روی خط لوله قرار دهید که همپوشانی مناسبی با بکدیگر داشته باشند. 

میتوانید در محل قرار گیری هر آبپاش شیر خودکار تعبیه کنید تا پس از اتمام آبیاری آنها را از محل آبیاری جدا کنید و به انبار ببرید. همچنین می توانید آبپاش ها را ردیف به ردیف تعویض کنید تا نیازی به تهیه تعداد آبپاش کمتری داشته باشید. در تصویر زیر نحوه چینش آبپاش ها در یک زمین 1 هکتاری به نمایش گذاشته شده است. 

با توجه به شکل زیر برای هر ردیف 50 متری شما نیاز به دست کم 4 آبپاش دارید. به این ترتیب می توانید با توجه به تعداد ردیف های خود تعداد مورد نیاز آبپاش برای قرار دادن و آبیاری زمین برآورد کنید.

یک راهکار برای کاهش هزینه خرید آبپاش

در صورتی قصد دارید برای یک زمین بزرگ آبپاش تهیه کنید و از سیستم آبیاری بارانی کلاسیک استفاده می کنید نیازی نیست تا تمام خطوط لترال ها را آبپاش بگذارید. یک روش مرسوم برای خرید تعداد کمتر آبپاش ها این است که میتوانید به تعداد یک یا دو لترال آبپاش تهیه کنید. به این ترتیب لازم است تا بعد از آبیاری هر خط آبپاش ها را بصورت دستی از خطی به خط دیگر جا به جا کنید. در این روش با خرید کمتر آبپاش میتوانید تمام زمین خود را مجهز به سیستم آبیاری کنید. 

هرچند در سیستم های خانگی و آبیاری محوطه های فضای سبز استفاده از این روش کارساز نیست. در آبیاری فضای سبز که معمولا از آبپاش مخفی شونده استفاده می شود، آبپاش ها در زیر زمین قرار گرفته اند و امکان جا به جایی آنها فراهم نیست یا به سختی میتوان آنها را جا به جا کرد. 

اگر فشار پمپ برای آبپاش ها کم است چه کار کنیم؟

گاهی اوقات پیش می آید که فشار پمپ برای راه اندازی تمام آبپاش های یک محوطه کافی نیست. در صورتی که قصد ندارید خودتان را درگیر هزینه های گزاف تغییر پمپ و ارتقا آن کنید یا به هر دلیلی امکان تعویض دستگاه پمپاژ خودتان را ندارید و به دنبال یک راهکار تمام عیار برای استفاده از همان پمپ هستید میتوانید از قسمت بندی ناحیه های آبیاری استفاده کنید. از این طریق میتوانید فشار پمپ را در هر ناحیه بصورت جداگانه استفاده کنید و با زمانبندی مناسب به تمام قسمت های محوطه آبرسانی کنید. 

برای این کار میتوانید از تایمر آبیاری یا دستگاه کنترلر هوشمند به همراه چند شیر برقی استفاده کنید. محوطه ی مورد نظر را با توجه  به ابعاد آن و تعداد آبپاش های قرار گرفته در آن به دو یا چند بخش تقسیم کنید. برای هر کدام زمانبندی مناسب تعین کنید و برنامه ها را وارد دستگاه کنترلر آبیاری کنید. برای مثال می توانید یکی از بخش ها را روز های فرد و بخش دیگر را در روز های زوج آبیاری کنید. یا میتوانید از ساعت 7 تا 9 را به آبیاری بخش اول و 9 تا 11 را به آبیاری بخش دوم اختصاص دهید. 

به کمک این روش دیگر نیاز نیست تا پمپ قدیمی خودتان را با پمپ جدید عوض کنید. 

نتیجه گیری

در این نوشته بدنبال راه هایی بودیم که از آن طریق می توان تعداد آبپاش های مورد نیاز برای هکتار زمین آبیاری را مشخص کرد. همچنین در مورد راه های اقتصادی برای جلوگیری از هزینه های اضافی گشتیم و چند راهکار را بیان کردیم. بد نیست برای اجرای سیستم آبیاری بارانی در زمین زراعی خودتان یا محوطه حیاط و ویلا از کارشناس و مجریان سیستم آبیاری کمک بگیرید. با این وجود اجرای یک سیستم را خودتان نیز میتوانید انجام دهید و از نتیجه آن لذت ببرید.