هرچند ممکن است در ابتدا عجیب بنظر برسد، اما باید بدانید که گیاهان شما در فصل زمستان نیز به نیاز به آبیاری دارند. فراموش نکنید که در زمستان با وجود اینکه درختان به خواب فرو می‌روند، همچنان بخش‌های حیاتی آن‌ها به مراقبت احتیاج دارند. یخ‌زدگی و سرما‌های طولانی مدت برای گیاه شما بسیار مضر است و یکی از روش‌های مبارزه برای جلوگیری از آسیب دیدن در فصل سرما، استفاده از روش یخ آب زمستانه یا آبیاری زمستانه می‌باشد. بد نیست بدانید که آب در زمستان برای درختان و خاک، مانند عایق حرارتی عمل می‌کند و از یخ‌زدگی آن‌ها جلوگیری می‌کند. این روش در مناطقی که زمستان‌های پر بارشی ندارند و آب و هوا خشکی را در زمستان تجربه می‌کنند، بسیار حائز اهمیت است.

بهترین زمان برای آبیاری زمستانه

در فصل زمستان نیاز آبی گیاهان بسیار کمتر از فصول دیگر است. به همین دلیل نیازی نیست تا مثل فصول گرم سال، به آبیاری آن‌ها بپردازید. تنها چند نوبت آبیاری (1 یا 2 نوبت در ماه) می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر روی گیاهان شما داشته باشد. همچنین اجازه ندهید خاک به مدت طولانی از آب اشباع شود. اشباع شدن خاک توسط آب، باعث مختل شدن گردش هوا در بین ریشه‌ها و در نتیجه پوسیدگی آن‌ها می‌گردد.

بهترین زمان برای آبیاری زمستانه وقتی هست که باد‌های سرد فروکش کرده‌اند. همچنین پیش از آن که هوا خیلی سرد شود آبیاری خود را به اتمام برسانید. اگر تصمیم گرفتید آبیاری زمستانه را انجام دهید، باید بدانید که بهترین زمان برای انجام این کار در اوایل روز است. آبیاری در اویل روز و زمانی که خورشید طلوع کرده است، باعث می‌شود تا آب بر روی سطح خاک یخ نزند و به عمق آن نفوذ کند. به این ترتیب آب می‌تواند بعنوان یک عایق قدرتمند در شب از گیاه شما در برابر سرما محافظت کند.

مزیت‌های آبیاری زمستانه چیست؟

یخ‌آب زمستانه موجب جداسازی ذرات خاک و در نتیجه تنفس بهتر ریشه‌ها در فصول بعد می‌شود. این کار باعث افزایش قدرت نفوذ پذیری ریشه در خاک نیز می‌گردد. علاوه بر اینکه آبیاری زمستانه از آسیب دیدن درخت توسط سرما جلوگیری می‌کند، یکی  از روش‌های شایع برای مبارزه با آفات نیز هست. به یاد داشته باشید که بسیاری از آفات در این فصل، برای پشت سر گذاشتن سرما به اعماق خاک یا پوشش‌های گیاهی منطقه پناه می‌برند. به این ترتیب می‌توانند در فصل رویش مجدد و بهار، تهدیدی جدی برای گیاهان شما باشند. شما می‌توانید از این فرصت استفاده کنید و آفت‌های پناه برده به عمق خاک را به کمک روش آبیاری زمستانه از بین ببرید. 

این روش می‌تواند بعنوان یک روش برای تامین کمبود آب برای گیاهانی که در فصل گرما به خوبی آبیاری نشده‌اند هم استفاده شود. همچنین همانطور که گفته شده با یخ‌دن آب در عمق خاک و افزایش حجم ذرات آب، تخلل در خاک افزایش پیدا می‌کند و به این ترتیب در فصول بعدی ریشه فضای بهتری برای رشد و توسعه خود خواهد داشت. 

برای استفاده از این روش به توصیه‌های هواشناسی توجه ویژه ای داشته باشید. بهترین زمان برای به کار بردن این روش، یک روز پیش از شروع یخبندان فصلی است. پیش از آن که دمای هوا به زیر صفر برسد، شما باید آبیاری خود را انجام داده باشید. به این ترتیب می‌توانید حجم گسترده‌ای از لارو‌ها و حشرات مضر برای گیاهان را پیش از آسیب رساندن، با کمترین هزینه نابود کنید. همچنین علاوه بر از بین رفتن بسیاری حشرات، برخی از بیماری‌های قارچی نیز در این روش از بین می‌روند. در نتیجه به کمک این روش حجم مصرف سموم کشاورزی به شدت پایین می‌آید و نیازی نیست در فصول آتی هزینه‌های گزافی برای تامین سموم کشاورزی کنید.

چگونه آبیاری زمستانه را انجام دهیم؟

پیش از شروع آبیاری زمستانه، خاک راشخم بزنید و سپس آبیاری را انجام دهید. شخم زدن خاک باعث می‌شود تا پناهگاه زمستانی بسیاری از حشرات و آفات مضر تخریب شود یا از بین برود. هنگام انجام این کار تلاشش کنید تا آب بر روی شاخ و برگ درختان نریزد. در این روش تلاش کنید تا آب به عمق خاک نفوذ کند و اجازه ایجاد رواناب‌های سطحی را بر روی خاک ندهید.

روش‌های دیگر برای جلوگیری از سرمازدگی باغ

  1. پوشش تنه درختان: استفاده کردن از پوشش‌های مختلف برای تنه درختان می‌تواند یکی از راهکار‌های موثر در جلوگیری از یخ‌زدگی گیاه شما باشد. کمک گرفتن از دوغاب آهک، ترکیبات طبیعی یا رنگ‌های غیر روغنی نیز می‌تواند موثر  باشد. به هیچ‌وجه از رنگ‌های روغنی و پلاستیکی استفاده نکنید. اینگونه رنگ‌ها جلوی تنفس گیاهان را می‌گیرند و ممکن است باعث آسیب‌های جدی به گیاه شما بشوند. 
  2. استفاده از مالچ: همچنین کمک گرفتن از مالچ‌پاشی می‌تواند بعنوان بک روش جلوگیری از یخ‌زدگی گیاه شما به کار گرفته شود. مالچ‌ها را بصورت یک لایه بروی خاک پخش کنید و مانند پتو بر روی سطح گسترش ریشه درخت تان بکشید. فراموش نکنید که پس از اتمام فصل سرما باید مالچ‌ها را جمع‌آوری کنید تا باعث پوسیدگی و جلوگیری از رسیدن رطوبت به ریشه درخت نشوند.

نگهداری از تجهیزات آبیاری در فصل زمستان

علاوه بر گیاهان، تجهیزات آبیاری شما نیز در فصل سرما نیاز به محافظت‌های ویژه ای دارند. برای اینکه لوازم آبیاری استفاده شده کمترین آسیب را ببینند و در فصل بهار کارایی بهینه خود را از دست ندهند، بهتر است به چند نکته مهم توجه کنید.

1. لوله‌ها را خالی کنید

پیش از شروع یخبندان فصلی، حتما آب درون لوله‌ها، شیرآلات، پمپ و سایر تجهیزات آبیاری را تخلیه کنید. باقی ماندن آب در لوله و یخ‌زدن آن، باعث آسیب‌های جدی و ایجاد خسارت‌های زیادی می‌شود. می‌توانید تجهیزات قابل انتقال را از سیستم جدا کنید و به محل امنی ببرید. شیر‌های برقی، تایمر یا کنترلر‌ها و دستگاه‌های حساسی مثل فشار‌سنج‌ را بهتر است در فصل زمستان از سیستم جدا کنید. انتهای لوله‌ها را باز کنید و اجازه دهید تا آب بطور کامل از آن خارج شود.

2. ابتدا و انتهای خط را مسدود کنید

پس از تخلیه کامل آب از لوله‌ها و اتصالات، برای جلوگیری از ورود ذرات خاک، برگ، حشرات و جانوران حتما ابتدا و انتهای خطوط آبرسانی را مسدود کنید. مسدود نکردن سیستم ممکن است باعث ورود اجسام ناخواسته به سیستم آبیاری شما شود و در فصل‌های آتی برای آبیاری به مشکل بخورید.

جمع‌بندی و سخن نهایی

آسیب زمستانی به درختان ممکن است تا مدتی غیر قابل رویت باشد. اما تاثیرات این آسیب را می‌توان در فصل تابستان مشاهده کرد. پس برای جلوگیری از این اتفاق حتما به آبیاری زمستانه توجه کنید. هنگام استفاده از این روش به نهال‌ها و درختچه‌های جوان توجه ویژه‌ای داشته باشید. چراکه نهال‌های جدید بیشتر از درختان قدیمی و قدرتمند در معرض یخ‌زدگی و آسیب قرار دارند. برای منظور از سیراب شدن آن‌ها در فصل زمستان اطمینان حاصل کنید.

فراموش نکنید که فصل زمستان، فرصت مناسبی برای اصلاح خاک‌های شور، سنگین و رسی است. برای همین بسیاری در این زمان از سال اقدام به شستشو و اصلاح خاک نیز می‌کنند.